ارزیابی نسبت‌های مختلف کشت مخلوط سورگوم-کوشیا در شرایط متفاوت شوری

به‌منظور ارزیابی عملکرد علوفه در کشت مخلوط سورگوم (Sorghum bicolor)-کوشیا (Bassia indica)، آزمایش مزرعه‌ای به‌صورت کرت‌های خردشده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. تیمارها شامل تنش شوری در سه سطح 2، 7 و 14 دسی‌زیمنس بر متر در کرت‌های اصلی و سامانه کشت در پنج سطح (سورگوم خالص، 3/2 سورگوم، 3/1 سورگوم، 2/1 سورگوم و کوشیا خالص) در کرت‌های فرعی بود. نتایج نشان داد که تنش شوری اگرچه رشد و عملکرد علوفه هر دو گیاه را کاهش داد، ولی کوشیا کاهش عملکرد کمتری نشان داد، به‌طوری‌که تأثیر شوری 7 دسی‌زیمنس بر متر بر ارتفاع و علوفه خشک کوشیا معنی‌داری نبود. همچنین، شوری 14 دسی‌زیمنس بر متر موجب کاهش ارتفاع، علوفه خشک و تر به‌ترتیب به‌میزان 1/52، 9/44 و 4/62 درصد در سورگوم و 5/15، 7/38 و 3/23 درصد در کوشیا شد. شاخص عملکرد نسبی سورگوم در این سطح شوری به میزان 9 درصد کاهش یافت، ولی بر عملکرد نسبی کوشیا تأثیری نداشت. کوشیا در همه سطوح شوری، پاسخ کمتری به کشت مخلوط نشان داد، به‌طوری‌که در همه تیمارها و همه صفات تفاوت معنی‌داری بین کشت مخلوط 3/1 و 2/1 سورگوم با کشت خالص مشاهده نشد. ازاین‌منظر، سامانه‌های کشت مخلوط 3/1 سورگوم در همه سطوح شوری و 2/1 سورگوم در شوری 14 دسی‌زیمنس بر متر دارای عملکرد نسبی بالای یک بود. سورگوم تأثیرپذیری نسبت به رقابت داشت، به‌طوری‌که وزن تر و خشک سورگوم تنها در کشت مخلوط 3/1 سورگوم نسبت به کشت خالص کمتر نبود. کشت مخلوط 3/2 سورگوم به‌ویژه در شوری بالا، بشدت عامل بازدارنده‌ای برای سورگوم بود. عملکرد نسبی سورگوم تنها در کشت مخلوط 3/2 سورگوم در شوری متوسط بالای یک بود. بر اساس نتایج بدست‌آمده مشخص گردید که کشت مخلوط بهینه برای هر گیاه درحالیکه تأثیر منفی معنی‌داری بر عملکرد علوفه نداشت، توانست باعث کاهش اثر منفی تنش شوری گردد. در شرایط شور امکان هر کشت مخلوطی وجود ندارد و رسیدن به یک نتیجه کلی برای تصمیم‌گیری در مورد کشت مخلوط در شرایط شور نیازمند تحقیقات بیشتری است.